ผู้ช่วยแม่บ้านที่ควรรู้จัก : โซดาไฟ โซดาไฟ เป็นของแข็ง มีลักษณะเป็นเกล็ดคล้ายเม็ดทรายหยาบใส ๆ สีขาวคล้ายเกลือ ดูดความชื้นดีมาก ละลายน้ำได้ดี มีสมบัติเป็นด่าง มีฤทธิ์กัดกร่อน ปกติใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตเยื่อกระดาษสบู่ ผลิตภัณฑ์ซักฟอก เคมีภัณฑ์ทำความสะอาด โรงกลั่นน้ำมัน และอื่น ๆ
นอกจากใช้ในอุตสาหกรรม โซดาไฟยังสามารถเป็นผู้ช่วยแม่บ้าน ที่คุณแม่บ้านควรรู้จัก เพื่อจะได้จัดการได้อย่างถูกวิธีและปลอดภัย เนื่องจาก โซดาไฟมีฤทธิ์ไปในทางกัดกร่อนทำลายสูง จึงอาจเกิดโทษได้อย่างมหันต์ถ้าใช้และเก็บไม่ถูกวิธี
โซดาไฟสามารถช่วยแก้ปัญหาท่อตันหรือชำระล้างคราบต่าง ๆ ที่ติดแน่น เป็นการช่วยผ่อนแรงให้คุณแม่บ้านได้ดี ปัจจุบันจึงมักจะเห็นโซดาไฟผลิตขายให้ใช้ในงานบ้านในรูปผงขจัดท่อตัน บรรจุในภาชนะที่มิดชิด ในปริมาณที่เหมาะต่อการใช้หมดในครั้งเดียว คือ โซดาไฟแบบเกล็ด มีลักษณะเป็นเกล็ดรูปแท่งคล้ายสารส้ม สีคล้ายเกลือ โซดาไฟเกล็ดจะมีความเข้มข้นตั้งแต่ 40%จนถึง 99% สามารถใช้ขจัดคราบสกปรกและสิ่งอุดตันในท่อระบายน้ำ ด้วยการละลายในน้ำร้อน แล้วเทราดบริเวณที่มีการอุดตัน
ข้อควรระวัง ในการใช้โซดาไฟ เนื่องจากโซดาไฟมีคุณลักษณะของสารเคมีที่ทำปฏิกิริยาทางเคมี ยิ่งความเข้มข้นมากยิ่งมีฤทธิ์มาก สามารถทำให้ผิวหนังเปื่อยยุ่ยได้ในเวลารวดเร็ว จึงควรระมัดระวังระหว่างการใช้งาน ไม่ควรเทลงท่อระบายน้ำโดยตรงเพราะจะไปกัดกร่อนท่อน้ำทำให้เสียหาย วิธีใช้ที่ถูกต้องคือควรเทโซดาไฟใส่ในภาชนะแล้วผสมกับน้ำ คนให้ละลายหมดก่อน จึงค่อยไปเทใส่ในท่อระบายน้ำ ระวังอย่าสูดดมควันจากสารละลายนั้น จะทำให้ระคายเคืองระบบทางเดินหายใจ จึงควรใช้แต่เพียงเหมาะสมเมื่อจำเป็นเท่านั้น ในเมื่อโซดาไฟมีฤทธิ์เป็นด่างสามารถกัดผิวหนังได้ ยิ่งเข้มข้นมากยิ่งมีอันตรายเฉียบพลัน หากหายใจเข้าไปโดยการสูดดมฝุ่นควันของสาร จะระคายเคืองต่อระบบทางเดินหายใจ อาจเกิดอาการปอดอักเสบน้ำท่วมปอดได้ ถ้าเข้าตาจะมีฤทธิ์ทำลายตั้งแต่ระคายเคืองหรือรุนแรงกระทั่งทำให้ตาบอดได้ หากถูกผิวหนังจะทำให้เกิดการไหม้จนเป็นแผลลึกได้ และหากรับประทานเข้าไปจะไหม้ในปาก ในลำคอและทางเดินอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย หมดสติถึงขั้นเสียชีวิตได้ ผู้ที่เคยได้รับสารเข้าทางปากอาจจะมีการพัฒนากลายเป็นมะเร็งภายในไม่ช้า จึงต้องให้ความสำคัญต่อการใช้งานและเก็บรักษาเป็นอย่างสูง เวลาใช้ควรใส่ถุงมือพลาสติก ไม่ให้ร่างกายส่วนใดสัมผัสเกล็ดโซดาไฟโดยตรง และล้างมือและอุปกรณ์ทุกชิ้นให้สะอาดเมื่อใช้เสร็จ โซดาไฟราคาไม่แพง สามารถหาซื้อได้ตามซุปเปอร์มาร์เก็ต ตอนซื้อสามารถสังเกตได้จากฉลากที่ระบุไว้ว่าเป็น โซเดียมไฮดรอกไซด์ ซึ่งอาจจะบรรจุอยู่ในซองฟอยล์ขนาดพอใช้ หรือในขวดเล็ก ๆ ปริมาณไม่เกิน 100 กรัม ที่ต้องบรรจุในภาชนะที่มิดชิดให้เหมาะแก่การใช้งานในครั้งเดียวนั้นก็เพื่อลดปัญหาและความเสี่ยงในการจัดเก็บไม่ถูกวิธี อันอาจเกิดอุบัติเหตุจากการใช้สารเคมีได้ การเก็บรักษาโซดาไฟให้ถูกต้องและปลอดภัยพร้อมใช้งาน จึงควรเก็บไว้ในภาชนะพลาสติกที่มีความหนา หรือในเซรามิก หรือแก้วพร้อมฝาที่ปิดสนิท โดยไม่ควรเก็บโซดาไฟไว้ในจุดที่มีความชื้น เพื่อป้องกันโซดาไฟไม่ให้ทำปฏิกิริยากับความชื้น นอกจากนั้นยังต้องระวังไม่ให้โซดาไฟสัมผัสถูกกรดหรือสารที่ติดไฟอีกด้วย
ซึ่งผลกระทบทางร่างกาย เมื่อโดนโซดาไฟ ได้แก่ผลกระทบต่อทางเดินหายใจ จะทำให้หายใจลำบาก ระคายเคืองเนื้อเยื่อจมูก คอ ระบบทางเดินหายใจ ลำคอหรือกล่องเสียงบวม อาจทำให้อุดตันทางเดินหายใจส่วนบนหรือขาดอากาศหายใจได้ ผลกระทบต่อผิวหนัง จะทำให้แสบร้อนที่ผิวหนัง หรือผิวหนังไหม้อย่างรุนแรงจนเกิดเป็นแผลลึก ผลกระทบต่อหู ตา คอและจมูก จะทำให้ระคายเคืองตา เป็นแผลที่กระจกตา หรือกระจกตาถูกทำลาย เจ็บคออย่างรุนแรง แสบร้อนในจมูก ตา หู ริมฝีปากหรือลิ้น ผลกระทบต่อระบบทางเดินอาหาร ทำให้อาเจียนมีเลือดปนออกมา กลืนลำบากมีน้ำลายไหล ปาก คอ หลอดอาหารและกระเพาะอาหารถูกกัดกร่อนอย่างรุนแรง
การปฐมพยาบาลหากร่างกายสัมผัสโซดาไฟจนมีอาการบาดเจ็บ ควรได้รับการปฐมพยาบาลเบื้องต้นเพื่อหยุดยั้งไม่ให้เกิดบาดเจ็บรุนแรงก่อนพบแพทย์ รีบไปพบแพทย์ที่โรงพยาบาลให้เร็วที่สุด หากโซดาไฟเข้าตาควรรีบล้างตาด้วยน้ำสะอาดซ้ำหลาย ๆ ครั้งทันที หากสัมผัสกับผิวหนังโดยตรงควรใช้สบู่และน้ำทำความสะอาดอย่างเร่งด่วนและใช้ยาแก้แผลไฟไหม้เพื่อบรรเทาอาการเจ็บปวดและผิวหนังไหม้จากการถูกโซดาไฟกัด หรือหากเข้าปากแนะนำให้ใช้น้ำส้มสายชูล้างท้องทันที
จะเห็นได้ว่าโซดาไฟสามารถใช้งานได้โดยไม่ยุ่งยากซับซ้อนและเป็นตัวเลือกสำหรับการขจัดคราบสกปรกได้อย่างมีประสิทธิภาพและน่าสนใจ แต่ควรใช้งานอย่างระมัดระวังและรู้วิธีการใช้และปฐมพยาบาลอย่างละเอียด เพื่อเตรียมพร้อมหากมีอุบัติภัยที่ไม่ทันระวังเกิดขึ้น
